سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح

| ورود به سامانه | ثبت نام

صفحه اصلی / پانزدهمین کنفرانس ملی و دومین کنفرانس بین المللی فرماندهی و کنترل ایران

فرماندهی و کنترل در مدیریت بحران

نویسندگان :

هادی فتحی¹

1- دانشکده فرماندهی و ستاد ارتش

کلمات کلیدی :

فرماندهی،کنترل،مدیریت بحران،بلایای طبیعی و غیرطبیعی

چکیده :

بحران‌ها چه طبیعی یا غیرطبیعی حاوی ظرفیت‌هایی تهدید زا هستند که پیامدهای بسیاری خطرناکی را متوجه اقتدار دفاعی و امنیتی کشور می‌کنند. برخی از این پیامدها در صورت مدیریت نشدن صحیح به‌راحتی به بحران امنیتی و به‌تدریج دفاعی تبدیل خواهند شد و به اقتدار امنیتی و دفاعی کشور خدشه وارد خواهند کرد. بحران‌های طبیعی و غیرطبیعی نیز مانند جنگ فاقد ساختار و نظمی مشخص هستند. به‌طورمعمول، در مدیریت بحران‌های طبیعی و غیرطبیعی از الگوی فرماندهی و کنترل سنتی استفاده می‌شود. در فرماندهی و کنترل بحران‌های طبیعی و غیرطبیعی، نخستین گام کاهش عدم قطعیت از طریق ایجاد یک الگوی فرماندهی و کنترل قدرتمند و اثربخش است که قادر به پردازش حجم زیادی از اطلاعات باهدف کاهش همه مجهولات باشد. الگوی فرماندهی و کنترل سنتی بر جریان اطلاعات خطی و عمودی تأکید دارد. در این الگو اطلاعات در زنجیره فرماندهی به سمت بالا جریان پیدا می‌کند و دستورها از بالا به پایین صادر می‌شود؛ درحالی‌که اقدامات کنترلی در عرض سازمان جاری می‌شود و شامل اختیارات، مسئولیت‌ها و پاسخ‌گویی است. در این میان هماهنگی به معنای وجود مکانیسمی است که متضمن پرداختن مطلوب به حادثه است، به‌گونه‌ای که به همه نیازهای مرتبط به حادثه پاسخ داده شود. با توجه به اینکه لازمه هرگونه اقدام یا عملیات صرف‌نظر از بخش اجرایی، اعمال فرماندهی و کنترل بر آن است و افزایش سرعت، دقت و وسعت منطقه عملیات، دخالت عوامل انسانی و محدودیت‌های فناوری، موجب پیچیدگی بیش‌ازحد سیستم‌های فرماندهی و کنترل‌شده است؛ از طرفی عدم قطعیت و پیچیدگی صحنه عملیات، امکان بهره‌گیری از روش‌های سنتی تجزیه‌وتحلیل اطلاعات را با مشکل مواجه می‌سازد، در همین راستا کشورها به‌ویژه در سال‌های اخیر به دنبال راه‌اندازی یک سامانه فرماندهی و کنترل مدرن هستند تا بتواند برنامه‌ریزی، تعیین تکلیف و ارزیابی عملیات در حوزه زمین و دریا و هوا را با سامانه هوشمند راه‌اندازی کند که در آینده‌ای نه‌چندان دور به این مهم دست خواهد یافت.